Unha pregunta clínica ben definida ten que estar enfocada cara a cuestións específicas. Que aspecto queremos abordar?: unha terapia particular; efectos preventivos que inflúen na calidade de vida; viabilidade económica dun procedemento.

A pregunta clínica pódese reducir a catro tipos:

- Terapia.

- Prognóstico.

- Diagnóstico.

- Análise económica/decisión.

Unha boa pregunta (estudos cuantitativos centrados no efecto) adoita incorporar os elementos PICO:

• Poboación
• Intervención
• Comparación 
• Outcome (resultado a avaliar)

Outras variantes como PICOS ou PICOT incorporan o estudo de deseño (S) ou o marco temporal (T). PICo úsase na investigación cualitativa (centrada na experiencia):

• Poboación
• Fenomeno de Interese 
• Contexto

Este modelo PICO guíanos no proceso de construír a estratexia de busca.

Para asegurar o rigor científico do teu traballo de revisión deberás ter en conta dous aspectos: os criterios de inclusión e exclusión, e a metodoloxía.

Os criterios de inclusión poderán verse afectados polos estudos dispoñibles e ao mesmo tempo determinan que artigos de investigación serán seleccionados.

Á hora de establecer os criterios de inclusión haberá que abordar as seguintes cuestións:

• A tipoloxía de estudos que se van incluír segundo o seu deseño.
• A intervención, actividade ou fenómeno de interese no que se centra o estudo.
• O resultado (especialmente na investigación cuantitativa). Por exemplo, a eficacia dun fármaco ou unha intervención.
• A poboación de estudo (por exemplo, grupos de idade ou con características específicas).
• Linguas de publicación.
• Período cronolóxico.

A metodoloxía segue a seguinte secuencia: procura da literatura >>valoración dos estudos recuperados>>extracción e síntese dos datos>> resultados>>conclusións>>Implicacións para a práctica clínica.

A construción da estratexia de busca e a procura de evidencia.

A meta é identificar a maior cantidade de estudos sobre o tema de interese que sexa viable nunha busca exhaustiva. Se non atopas a evidencia non pode ser revisada.

A realización dunha procura exhaustiva require unha serie de procesos:

- Desenvolvemento dunha cadea de busca.

- Buscar nas bases de datos bibliográficas que indizan a investigación en ciencias da saúde.

- Busca de literatura gris, non publicada.

- Busca manual.

A busca é un proceso interactivo, que implica unha continua valoración e filtrado dos resultados. A utilidade dos termos de busca, descritores e palabras chave está determinada polo resultado da busca.

A busca ten que ser tanto sensible (sensitive) como específica para recuperar os estudos relevantes e excluír os irrelevantes.

O desenvolvemento da estratexia de busca: é imprescindible definir a pregunta de revisión e os criterios de inclusión.

Hai que abordar as seguintes cuestións:

- Tipo de datos que se buscan (cuantitativos, cualitativos, económicos).

- Tipo de estudos (RCTs, estudos de cohortes, estudos etnográficos, etc.).

- Límites e restricións da investigación (data de publicación, lingua).

Exemplo de busca:

“Is animal-assisted therapy more effective than music therapy in managing aggresive behavior in elderly people with dementia?”

POPULATION: elderly patients with dementia.

INTERVENTION: animal-assisted therapy.

COMPARISON INTERVENTION: music therapy.

OUTCOME MEASURES: aggressive behaviour.

Pasos a seguir:

1. Palabras chave e palabras de texto libre, sinónimos: é preciso examinar o título e o abstract dos artigos recuperados para localizar os termos chave empregados na literatura (pet therapy).
2. Termos indizados e encabezamientos de materia (tesauro). É un vocabulario controlado cunha lista de termos estandarizados (MeSH ; EMTree).
3. Elaborar unha cuadrícula con PICO nas columnas e enchelas cos termos de indización, palabras chave, e encabezamientos de materia.
4. A estrutura da estratexia de busca permanece invariable con independencia da base de datos pero os termos de indización necesitan adaptarse a cada base de datos.

   ---

Onde hai que buscar?:

Bases de datos imprescindibles nunha revisión sistemática.

1. MEDLINE
2. EMBASE
3. COCHRANE
4. CINAHL; PSYCINFO (dependendo da temática)
5. Outras bases de datos importantes (Scopus, Web of Science, Google Académico)
6. Busca manual.

Buscar literatura gris:

1. Sitios web de organizacións relevantes.
2. Bases de datos de literatura gris (GreyNet International, Grey Literature Report)
3. Motores de busca.

Informar a estratexia de busca.

Hai que informar a estratexia incluídos os filtros e bases de datos utilizadas. Moitos investigadores utilizan as directrices PRISMA (Prefered Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analysis).

Hai dúas fases neste proceso:
1.º : Revisar os documentos recuperados para ver cales queremos ler a texto completo (Screening).
2.º : Valoración crítica daqueles documentos seleccionados para a súa lectura.
A valoración crítica difire se se trata de estudos cuantitativos (mide a eficacia dunha intervención) ou cualitativos (examina o significado individual e a experiencia).

Diagrama de Fluxo Prisma Ligazón

Hai que ter en conta os criterios de inclusión e exclusión en relación con:
- O período cronolóxico.
- A lingua dos artigos.
- Ver se a poboación de estudo se axusta a estes criterios de inclusión/exclusión.
- Está informado o deseño do estudo? É relevante para a revisión?
- Hai unha medición dos resultados?

VALIDEZ INTERNA DOS ESTUDOS: avalía a calidade dos estudos en función da relación causal entre a intervención e os resultados, é dicir, como de ben se poden inferir estes resultados a partir dos descubrimentos realizados.

Ferramentas para a valoración critica: JOANNA BRIGGS INSTITUTE Checklist

Esta fase do proceso de revisión lévaa a cabo o profesional investigador de ciencias da saúde e excede o campo da información e a documentación.

Recomendamos a asesoría do persoal docente.

O estándar para a presentación de resultados é:

The Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses (PRISMA).

Hai que documentar os seguintes elementos:
1. A selección de estudos. Incluído o diagrama de fluxo PRISMA con detalles específicos de por que os estudos foron incluídos ou excluídos. As bases de datos utilizadas, as buscas manuais, e os riscos de parcialidade (selection bias, publication bias).

2. Asignación de niveis de evidencia ás recomendacións. No sumario de descubrimentos hai que graduar o nivel de evidencia por cada un dos resultados identificados no protocolo de revisión.
Da avaliación risco/beneficio obtemos recomendacións fortes ou débiles (strong vs weak recommendations).

3. Implicacións para a práctica. Haberá que valorar:

• Evidencia de viabilidade (Evidence of feasibility).
• Evidencia de idoneidade (Evidence of appropriateness).
• Evidencia da significancia (Evidence of meaningfulness).
• Evidencia da eficacia (Evidence of effectiveness).

4. Significancia estatística vs clínica. A importancia estatística non sempre se traduce en relevancia para a práctica clínica.

• Cociente de risco/peligrosidade (risk/hazard ratio)

5. implicacións para posteriores investigacións

6. Limitacións e conclusións

MEDLINE via OVID - Search strategy:

1. Oral Health/
2. Dental Caries/
3. Dental Care/
4. Dental Care for Children/
5. Periodontal Diseases/
6. Gingival Diseases/
7. Oral Hygiene/
8. Periodontitis/
9. ((oral adj2 care) or (mouth adj2 care) or (dental adj2 care) or (teeth adj2 care)).mp.
10. ((oral adj2 health) or (dental adj2 health) or (teeth adj2 health) or (mouth adj2 health)).mp.
11. ((oral adj2 hygiene) or (mouth adj2 hygiene) or (dental adj2 hygiene) or (teeth adj2 hygiene)).mp.
12. (dental caries or dental decay).mp.
13. (gingival diseas* or periodont*).mp.
14. or/1-13 

Recupéranse documentos relacionados co coidado e a hixiene dental.
Na liña 14 súmanse todos os documentos para recuperalos todos xuntos (operador OR)

    15. Preventive Dentistry/

    16. Health Promotion/

    17. Health Education, Dental/

    18. (health adj2 (promot* or advi?e or educat* or practic* or improv*)).mp.

    19. (prevent adj2 oral).mp.

    20. (prevent adj2 dent*).mp.

    21. 0r/15-20

Recupéranse documentos relacionados coa prevención e educación bucodental.
Na liña 21 súmanse todos os documentos co operador OR

    22. Midwifery/

    23. Nurses/

    24. Education, Nursing/ or Nursing/ or Public Health Nursing/ or Neonatal Nursing/ or Pediatric Nursing/ or Maternal-Child Nursing/ or Community Health Nursing/ or Primary Care Nursing/ or Obstetric Nursing/ or Nursing Staff/

    25. Health Personnel/

    26. ((nurs* adj2 educat*) or (midwi* adj2 educat*) or nurs*adj2 train or (midwi* adj2 train*) or (nurs* adj2 practic*) or (midwi* adj2 practic*)).mp.

    27. (health visit* or home visit*).mp.

    28. Or/22-27

Enfermeiras e matronas

29. 14 and 21 and 28

(Recuperamos os documentos que cumpren todas as condicións da busca)

CUIDADO DENTAL AND PREVENCIÓN/PROMOCIÓN AND ENFERMEIRAS/MATRONAS